การเตรียมตัวผ่าคลอด สิ่งที่แม่ต้องรู้

การจะเตรียมตัวผ่าคลอดให้ทุกอย่างราบรื่นที่สุด ทั้งจากที่บ้านและโรงพยาบาล คุณแม่ควรทำความเข้าใจขั้นตอนการผ่าตัด และความหมายของการผ่าคลอดโดยรวมก่อน

ก่อนจะเตรียมตัวผ่าคลอด มาหาคำตอบกันก่อนว่า ทำไมต้องผ่าตัดคลอด? และผ่าคลอดหรือคลอดธรรมชาติดีกว่ากัน ถ้าแพทย์มีความเห็นว่าการคลอดด้วยวิธีธรรมชาติ จะทำให้คุณแม่หรือลูกมีความเสี่ยงมากเกินไป แพทย์จะแนะนำให้ใช้วิธีการผ่าตัดคลอด ทั้งนี้สาเหตุอาจเนื่องมาจากดังนี้ค่ะ

• ภาวะรกเกาะต่ำ ซึ่งจะขวางทางออกของลูกน้อย 
• คุณแม่ตั้งครรภ์แฝดตั้งแต่ 3 คนขึ้นไป
• ลูกตัวใหญ่เกินกว่าที่จะคลอดปกติ
• คุณแม่มีความดันโลหิตสูงชนิดรุนแรงหรือมีความเจ็บป่วยอื่น เช่น ครรภ์เป็นพิษ
• ลูกมีความเสี่ยงต่อการเสียชีวิต ซึ่งแพทย์จำเป็นต้องนำเด็กออกจากครรภ์โดยเร็ว
• ท่าทางที่ไม่เหมาะสมของทารก เช่น ลูกเอาก้นลง 
• มีภาวะสายสะดือย้อย คือ เมื่อสายสะดืออยู่ต่ำ ทำให้คลอดได้ยาก 
• คุณแม่เป็นโรคเริมที่อวัยวะเพศ ซึ่งสามารถติดต่อสู่ลูกน้อยผ่านการคลอดทางช่องคลอด

5 วิธีเตรียมตัวผ่าคลอด

การเตรียมตัวเพื่อการผ่าคลอด มีทั้งการเตรียมจากที่บ้านและเตรียมที่โรงพยาบาลก่อนเข้าผ่าตัด ซึ่งแพทย์ควรแนะนำและจัดการให้คุณแม่เอง ซึ่งหลักๆ แล้ว สิ่งที่ต้องเตรียมก่อนผ่าตัดจะอยู่ใน 5 ข้อนี้

1. ห้ามโกนขนอวัยวะเพศ ก่อนผ่าคลอด คุณแม่ไม่ควรโกนขนอวัยวะเพศออก ซึ่งอาจเสี่ยงการติดเชื้อบริเวณที่ผ่าตัด แม่ไม่ต้องเตรียมอะไรทั้งสิ้นในเรื่องนี้ เพราะถ้าจำเป็นแพทย์จัดการเองในการตัดขนออกก่อนผ่าตัดให้เอง

2. ทำความสะอาดร่างกาย เมื่อถึงกำหนดในการผ่าคลอด ก่อนไปโรงพยาบาล คุณแม่สามารถเตรียมพร้อมด้วยการอาบน้ำทำความสะอาดร่างกายด้วยสบู่กำจัดแบคทีเรีย เพื่อช่วยลดความเสี่ยงในการติดเชื้อหลังจากผ่าตัด

3. งดของกินก่อน 8 ชั่วโมง แม่ต้องงดน้ำ งดอาหารตามแพทย์สั่งอย่างน้อย 8 ชั่วโมงก่อนผ่าตัด และควรไปถึงโรงพยาบาลก่อนเวลาผ่าคลอดอย่างน้อย 3 ชั่วโมง เพื่อเตรียมความพร้อม

4. อย่าคิดมาก อย่าเครียด ถ้าแม่เครียด ก็อาจทำให้นอนไม่หลับได้ ควรทำจิตใจให้แจ่มใส อย่ากังวล อย่าเครียด เพราะอาจทำให้พักผ่านไม่เพียงพอ การเตรียมตัวที่ดีที่สุดก่อนผ่าคลอดคือการผักผ่อนให้เพียงพอ

5. ตรวจเลือด แพทย์อาจให้คุณแม่ตรวจเลือดก่อนการผ่าคลอด เพื่อดูระดับฮีโมโกลบินและกรุ๊ปเลือด จะได้จัดเตรียมเลือดสำรองไว้ระหว่างการผ่าตัดได้ถูกต้อง

เข้าใจขั้นตอนการผ่าตัดคลอดก่อนเตรียมตัวให้พร้อม

ก่อนผ่าคลอด ปกติแพทย์จะต้องแนะนำคุณแม่ว่าต้องเตรียมตัวอย่างไรบ้าง เพื่อเตรียมตัวให้พร้อมสำหรับการผ่าคลอด และจะดีมากถ้าคุณแม่เข้าใจขั้นตอนในการผ่าตัดคลอดก่อน ซึ่งจะเริ่มจากวิสัญญีแพทย์จะซักประวัติการเจ็บป่วยและโรคประจำตัวรวมทั้งตอบคำถามต่างๆ ที่คุณแม่สงสัย แพทย์จะเจาะตัวอย่างเลือดและให้คุณลงชื่อในหนังสือแสดงความยินยอม แพทย์จะให้ยาลดกรดในกระเพาะอาหารเพื่อปรับสภาพความเป็นกรดในกระเพาะอาหารให้เป็นกลางและต่อสายน้ำเกลือเข้าหลอดเลือดดำที่แขน เพื่อที่แพทย์จะสามารถสังเกตระดับสารน้ำในร่างกาย และให้ยาแก้ปวดได้ หากจำเป็น

วิสัญญีแพทย์จะให้ยาระงับความรู้สึกเฉพาะที่ (การฉีดยาเข้าช่องเหนือช่องน้ำไขสันหลังหรือการฉีดยาเข้าช่องน้ำไขสันหลัง) และใส่สายสวนไว้ในกระเพาะปัสสาวะเพื่อระบายปัสสาวะ (ซึ่งจะทิ้งไว้ประมาณ 12-24 ชั่วโมงหลังการผ่าตัด) อาจต้องโกนขนบริเวณหัวหน่าวเพื่อเตรียมรับการผ่าตัด

การผ่าตัดคลอดทำอย่างไร

เมื่อยาชาออกฤทธิ์ แพทย์จะเริ่มลงมือผ่าตัดเปิดหน้าท้องเพื่อนำลูกน้อยออกจากถุงน้ำคร่ำสู่อ้อมอกของคุณแม่ การผ่าตัดจะเสร็จสิ้นลงอย่างรวดเร็วโดยที่คุณแม่จะรู้สึกถึงแรงกดเพียงเล็กน้อยเท่านั้น

ขั้นตอนหลังจากลูกน้อยลืมตาดูโลกเป็นอย่างไร?

แพทย์จะนำทารกไปไว้ใน "ตู้อบ" ซึ่งเป็นเตียงที่อบอุ่นขนาดเล็ก เพื่อให้กุมารแพทย์ทำการตรวจร่างกายลูก ถ้าแพทย์พบว่าลูกของคุณแม่มีสุขภาพแข็งแรง แพทย์จะห่อตัวลูกด้วยผ้าห่มและส่งให้คุณแม่หรือคุณพ่ออุ้ม

เมื่อนำรกออกจากครรภ์จนหมดแล้ว แพทย์จะเย็บปิดมดลูกและหน้าท้องของคุณแม่ ขั้นตอนทั้งหมดนี้ใช้เวลาประมาณ 30 นาที หลังจากนั้นเจ้าหน้าที่จะพาคุณแม่ไปห้องสังเกตอาการหลังการผ่าตัด เมื่อไม่พบความผิดปกติ จะส่งกลับไปยังหอผู้ป่วย ซึ่งจะมีการสอนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ให้แก่คุณด้วย

เตรียมตัวดี การฟื้นตัวจากการผ่าตัดคลอดก็จะง่ายขึ้น

ถ้าคุณแม่เตรียมตัวเองให้พร้อมตามแพทย์สั่ง ก็จะช่วยให้ทุกอย่างราบรื่นขึ้น ซึ่งจะส่งผลไปถึงการฟื้นตัวหลังการผ่าคลอดอีกด้วย ส่วนใหญ่ คุณแม่จะฟื้นตัวได้ภายใน 24 ชั่วโมง และออกจากโรงพยาบาลได้ภายใน 3-4 วัน แต่ใช้เวลาประมาณ 6 สัปดาห์ เพื่อให้รอยแผลจากการผ่าตัดคลอดหายดี ดังนั้น คุณแม่จึงอาจจะต้องมีคนคอยช่วยเหลือเพื่อที่จะได้พักผ่อนและใช้เวลาอยู่กับลูกน้อยได้อย่างเต็มที่

เตรียมตัวพักฟื้นหลังการผ่าคลอด

• หลีกเลี่ยงการขับรถอย่างน้อย 6 อาทิตย์ เพราะแผลผ่าคลอดนั้นจะอยู่บริเวณเข็ดขัดนิรภัย และอาจเกิดอาการบาดเจ็บที่แผลซ้ำ แผลอักเสบได้หากเกิดอุบัติเหตุหรือแค่เบรกแรงๆ
• พักผ่อนให้มาก อย่าขยับตัวบ่อย ให้วางของใช้ไว้ใกล้ตัว ในช่วงสัปดาห์แรก ๆ ควรหลีกเลี่ยงการยกของด้วยท่าย่อตัวหรือยกของหนัก และใช้หมอนรองบริเวณหน้าท้องขณะให้นมบุตรหรือใช้ผ้าพันบริเวณหน้าท้อง
•  
• ดื่มน้ำมาก ๆ การดื่มน้ำจะทดแทนการสูญเสียของเหลวจากการคลอดและการให้นมบุตร อีกทั้งยังช่วยป้องกันอาการท้องผูกอีกด้วย
• ใช้ยาเท่าที่จำเป็น และแพทย์มักแนะนำให้ใช้ยาอย่างพาราเซตามอล หรือยาแก้ปวดอื่น ๆ เพื่อบรรเทาอาการปวด ซึ่งยาแก้ปวดส่วนใหญ่จะปลอดภัยทานได้สำหรับแม่ให้นมลูก
• หลีกเลี่ยงการมีเพศสัมพันธ์ จนกว่าแพทย์จะอนุญาต มักต้องงดประมาณ 4-6 สัปดาห์